چرا 16 آذر به روز دانشجو نام گذاری شد؟
چرا 16 آذر به روز دانشجو نام گذاری شد؟
به مناسبت سالروز تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کتابخانه عمومی اسفرورین در این روز 12 آذر 97 عضویت رایگان می پذیر د. فلذا جهت عضویت با در دست داشتن کپی شناسنامه و یک قطعه عکس و مبلع 500 تومان هزینه صدور کارت به کتابخانه مراجعه نمایید .
در سال ۱۳۶۸ اصلاحاتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفت
12 آذر؛ سالروز تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ توسط مجلس خبرگان قانون اساسی در ۱۷۵ اصل تصویب شده و همان سال به همهپرسی گذاشته شد و نتیجه آن با رأی مثبت اعلام شد. در سال ۱۳۶۸ اصلاحاتی در این قانون صورت پذیرفت و سمت نخستوزیری در سمت ریاست جمهور ادغام شد و سمت جدید پدیدآمده را ریاست جمهور نامیدند.
در روز ۱۲ آذرماه ۱۳۵۸ متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب مجلس خبرگان قانون اساسی به همهپرسی عمومی گذاشته شد. آنچه در این روز به عنوان متن پیشنهادی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رفراندوم گذاشته شد، حاصل دهها جلسۀ مجلس خبرگان قانون اساسی بود.
مجلسی که در مردادماه ۱۳۵۸ تشکیل شد. بحث دربارۀ قانون اساسی نظام تازه تاسیس اما به مدتها قبل حتی پیش از سقوط رژیم پهلوی بازمیگشت، زمانی که امام خمینی در دوران حضور در نوفللوشاتو، دکتر حسن حبیبی دانشآموختۀ رشتۀ حقوق از فرانسه را مامور کرد تا با همفکری جمع دیگری از حقوقدانان حامی انقلاب متنی را با عنوان پیشنویس قانون اساسی تهیه کنند. حبیبی با استفاده از قوانین برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه متنی را تهیه کرد و پس از بازگشت به ایران، آن را به جلسات مخفی گروهی از حقوقدانان که ابتدا در منزل دکتر احمد صدر حاج سیدجوادی و بعدها در کتابخانۀ حسینیه ارشاد تهران گردهم میآمدند، ارائه کرد.
در آن جلسات اما متن حبیبی چندان با استقبال مواجه نشد. اینچنین بود که اعضای گروه تدوین پیشنویس قانون اساسی با همفکری هم پیشنویس تازهای را تهیه کردند که متن آن به قلم دکتر ناصر کاتوزیان بود و بعدها با ورود امام خمینی به ایران، برای تایید به رهبر انقلاب ارائه شد.
ناصر میناچی که به همراه حسن حبیبی، ناصر کاتوزیان، عبدالکریم لاهیجی، جعفری لنگرودی، محمد خامنهای و صدرحاج سیدجوادی حلقه ارشاد را تشکیل دادند، درباره ساختار متن اولیه پیشنویس که از پاریس به تهران آورده شد، میگوید: «متن حبیبی مجموعهای بود از مواد متفرقه که از قوانین فرانسه ترجمه شده بود و نمیتوانست به عنوان یک قانون جامع مورد استفاده قرار گیرد و این قابلیت را نداشت که به عنوان متن قانون اساسی یک کشور ارائه شود.»
در پیشنویس پیشنهادی حلقه ارشاد مسائل حاکمیتی روشنتر مطرح شده بود. در این پیشنویس رئیس جمهوری بالاترین مقام رسمی کشور در امور داخلی، روابط بینالمللی و اجرای قانون اساسی بود و تنظیم روابط قوای سهگانه و ریاست قوه مجریه را برعهده داشت و بعد از او نخستوزیر بود که در جایگاهی معادل معاون رییسجمهور توسط وی معرفی و با تایید مجلس انتخاب میشد. این متن به تایید رهبری انقلاب رسید اما او از طراحان خواست پیشنویس خود را به رویت دیگر مراجع تقلید از جمله آیتالله شریعتمداری و آیتالله گلپایگانی نیز برسانند.
علما هم بعد از مطالعه متن تهیه شده چند مورد کوچک را در حاشیه آن یادداشت کردند و برای امام پس فرستادند. از آن جمله آیتالله گلپایگانی بود که دو مورد از نظراتش بعدها در نسخه نهایی قانون اساسی اعمال شد. این اصلاحات در زمینه شرایط رییسجمهوری بود که از نظر ایشان اولاً باید قید شود که مرد باشد و ثانیاً شیعه اثنیعشری باشد.
با اعمال این دو اصلاحیه در متن پیشنویس، امام خواستار برگزاری رفراندوم برای نظرخواهی از مردم دربارۀ قانون اساسی شد اما این تصمیم با مخالفت برخی از چهرههای دولت موقت و در راس آنها مهندس بازرگان مواجه شد. بازرگان معتقد بود از آنجا که پیش از پیروزی انقلاب به مردم قول تشکیل مجلس موسسان داده شده است، باید این مجلس تشکیل شود تا مبادا از همین ابتدا خلف وعدهای به حساب انقلابیون نوشته شود. اما مخالفان تشکیل مجلس موسسان که اعضای آن احتمالا بالغ بر ۳۰۰ نفر میشدند و فرآیند انتخابشان زمان زیادی میطلبید را برای آن برهه از زمان نامناسب میدانستند و خواستار تسریع در کار تصویب قانون اساسی بودند.
در ۱۲ آذر ۱۳۵۸ متن قانون اساسی به همهپرسی عمومی گذاشته شد
با اصرار بازرگان و بالا گرفتن اختلافات دربارۀ لزوم یا عدم لزوم تشکیل مجلس موسسان، بحث به رای گذاشته شدن پیشنویس با ابهام روبرو شد تا اینکه آیتالله طالقانی پیشنهادی در میانۀ این دو نظر مطرح کرد و آن تشکیل مجلسی کوچکتر از مجلس موسسان، متشکل از نخبگان سیاسی برای بررسی پیشنویس قانون اساسی بود. این پیشنهاد از آن رو که تا حدودی وعدۀ تشکیل مجلس موسسان را پوشش میداد و در ضمن با توجه به تعداد پایینتر اعضا - کمتر از ۸۰ نفر - زمان زیادی را نیز برای تشکیل از انقلابیون نمیگرفت، مورد استقبال هر دو طیف و رهبر انقلاب قرار گرفت.
روز ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی برگزار و در ۲۸ مرداد نخستین جلسه آن تشکیل شد. این مجلس همانگونه که از نامش پیداست قرار بود متن پیشنویس تهیه شده توسط حقوقدانان را مورد بررسی قرار دهد با آغاز جلسات خود آرام آرام پیشنویس را به کناری نهاد و نمایندگان مجلس خود ماده به ماده قانونی تازه نوشتند و به تصویب رساندند.
حاصل کار بعد از سه ماه بحث و بررسی در اوایل پاییز ۱۳۵۸ در ۱۲ فصل و ۱۷۵ اصل در روزنامههای کشور به چاپ رسید و ۱۲ آذرماه برای برگزاری همهپرسی اعلام شد. بحثها پیرامون موارد مختلف مطروحه در این متن همان زمان آغاز شد. برخی این قانون را تایید و برخی نیز نقدهایی بر آن وارد میدانستند. در این میان برخی منتقدان متن قانون پیشنهادی که از زمان برگزاری رفراندوم آری یا نه به جمهوری اسلامی در فروردین ۵۸ رفته رفته از انقلابیون فاصله گرفته بودند، به مخالفت بسنده نکردند و اعلام کردند این رفراندوم را تحریم میکنند.
از آن جمله حزب ایران بود که طی بیانیهای رسما عدم شرکت خود را در انتخابات اعلام کرد. این موضعگیری در درون حزب ایران باعث دودستگی شد تا آنجا که چند روز بعد از این اعلام موضع روزنامهها بیانیهای را به نقل از مهندس حسیبی از چهرههای ملیگرا و رهبران شاخص حزب ایران منتشر کردند که نشان از نارضایتی وی از مواضع حزب متبوعش در قبال رفراندوم قانون اساسی داشت.
روزنامه کیهان در تاریخ ۱۰ آذرماه یعنی دو روز پیش از برگزاری رفراندوم در خبری نوشت: «مهندس کاظم حسیبی با اظهار تاسف در مورد انتشار اعلامیه حزب ایران در مورد عدم شرکت در رفراندوم قانون اساسی، شخصا از کلیه قشرهای ملی تقاضا کرد که با توجه به وضع بحرانی فعلی، با شرکت در همهپرسی قانون اساسی علاقه خود را به سرنوشت کشور ابراز نمایند.»
حزب جمهوری خلق مسلمان از دیگر احزاب منتقد متن پیشنهادی قانون اساسی بود. این حزب که به نزدیکی با آیتاللهالعظمی شریعتمداری شهره بود، اندکی پیش از برگزاری رفراندوم با صدور بیانیهای اعلام کرد در صورتی میتواند در رفراندوم شرکت کند که قبل از رفراندوم اصلاحات مورد نظرش در باب حقوق ملت که آنها را لازم میدانست، در متن پیشنهادی به عمل آمده باشد.
اختلاف نظر اعضای این حزب با گروههای سیاسی حامی متن پیشنهادی، پس از رفراندوم هم ادامه یافت و به درگیری در مقابل منزل آیتالله شریعتمداری و ناآرامیهایی در تبریز منجر شد. مسائلی که سرانجام باعث شد مخالفان این حزب و برخی از اقشار مردم حامی انقلاب، درخواست انحلال آن را به مراجع قضایی ارائه کنند.
در پی چاپ متن قانون اساسی پیشنهادی برخی اقلیتهای مذهبی و قومی هم با صدور بیانیهها و ارسال نامههایی به رهبران انقلاب، نسبت به آینده خود و نبود ضمانت اجرایی برای آن بخش از متن پیشنهادی که تامینکننده حقوقشان بود، ابراز نگرانی کرده و خواستار به تعویق افتادن برگزاری رفراندوم تا رفع ابهامات شدند. این نگرانیها با پاسخ دفتر رهبر انقلاب مواجه شد که اطمینان میداد تمام تلاش برای احقاق حقوق این بخش از جامعه خواهد شد.
دفتر امام خمینی در این بیانیه آورده بود: «بسمالله الرحمن الرحیم. برادران کردستانی و بلوچستانی و ترکمنی و سایر برادران اهل سنت آنچه مرقوم شده است در تقاضای تاخیر رفراندوم برای تجدیدنظر در بعضی از اصول باید تذکر دهیم که امروز با وضعی که کشور ما دارد که اساس اسلام در معرض خطر کفر است، تعویق و تاخیر ولو برای چند روز خطر عظیم برای کشور و اسلام عزیز است. شما مطمئن باشید که خواستهای شما از جمله خواستههای قومی و ملی همچون خواستهای سایر قشرهای کشور مورد توجه است و انشاءالله تعالی موجبات آسایش خاطر همه را فراهم میشود. از شما مسلمانان عزیز تقاضا میشود که به این قانون اساسی رای مثبت بدهید که موجب رضای خداوند متعال است. قم – دفتر امام خمینی ۱۱ محرم ۱۴۰۰ - ۱۰ آذر ۱۳۵۸»
والدین همواره به عنوان الگوهای رفتاری نقش بسزایی در تربیت روانی، فکری وروند اجتماعی شدن فرزندان خود دارند.الگوهای رفتاری که درهمه ی زمینه ها نقش خود را در روند رو به رشد کودکان ونوجوانان نمایان و در جامعه بروز داده و نمودعینی دارند.
نقش خانواده در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی فرزندان
والدین همواره به عنوان الگوهای رفتاری نقش بسزایی در تربیت روانی، فکری وروند اجتماعی شدن فرزندان خود دارند.الگوهای رفتاری که درهمه ی زمینه ها نقش خود را در روند رو به رشد کودکان ونوجوانان نمایان و در جامعه بروز داده و نمودعینی دارند.
حال اگر بخواهیم به طور اخص الگوی رفتاری والدین را در تأثیرپذیری فرهنگی و فرهنگ سازی ترویج، توسعه وتعمیق کتاب ومطالعه مورد بازبینی قرار دهیم؛ بی شک اولین عامل و یکی از مهم ترین عوامل موثر در ترویج فرهنگ کتاب خوانی ومطالعه فرزندان، والدین هستند. وقتی پدر و مادر عادت به مطالعه داشته باشند و بخشی از فعالیت های روزانه ی خود را به خواندن ومطالعه اختصاص دهند، کودک و نوجوانی که زندگی کردن را با آن ها به تجربه نشسته، این مهم را خیلی زود می پذیرد، با آن انس و الفت یافته و به کار می گیرد و از همه مهم تر با کتاب آشنا شده و می آموزد که مطالعه را در زندگی خود جز امورات ضروری احساس کند.
حال اگر بخواهیم از این منظرگاه به بحث بپردازیم که نقش والدین و چگونگی ایجاد ضرورت مطالعه در خانواده های ما به چه صورت است ابتدا به این طرح مسئله می رسیم که: خانواده های ما چه قدر دراین امرکوشا بوده یا هستند؟ چه قدر برای به وجودآمدن فرهنگ کتابخوانی ومطالعه در کنار سبداقتصادی برای پدیدارشدن سبدفرهنگی در خانواده هزینه کرده یا برنامه ریزی دارند؟ آیا این دغدغه درآن ها وجوددارد که به همان میزان که امروز صرف هزینه های فرهنگی فرزندان خودکنند چندبرابر درآینده به آن ها برمی گردد؟
نباید این را فراموش کرد که گشودن دریچه های یادگیری، فرهنگ واندیشه سازی کودکان و نوجوانان از طریق مطالعه و کتاب خوانی میسر می گردد. درایجادنمودن علاقه مندی، تشویق و ترغیب کودکان ونوجوانان اگرچه بجز خانواده گروه هایی چون: همسالان، معلمان، مراکزفرهنگی هنری، کتابخانه ها، دستگاه های مرتبط با فعالیت های فرهنگی و متولیان فرهنگ کتابخوانی نقش بسزایی را ایفاء می کنند اما نمی توان از این واقعیت غیرقابل انکار وعینی چشم پوشی کرد که پرچمدار این هویت بخشی فرهنگی خانواده بوده و دررأس همه ی آن ها قرار دارد.
بسیار مشاهده می شود که اغلب خانواده ها اعتقاددارند که مطالعه کردن وبه سراغ کتاب های غیردرسی رفتن فرزندان آن ها را درگیرکرده و از آمادگی برای کنکور و پیشرفت تحصیلی باز می دارد. به نظر خیلی از والدین مطالعه ی غیردرسی موجب می شود که تمرکز درسی و درک دروس فرزندان شان بهم بخورد و مانع موفقیت آن ها در کنکور شود. دراین میان خود بچه ها نیز وقتی تا آن زمان عادت به مطالعه را فرانگرفته اند از آن هراس داشته و کمتربه سراغ کتاب های غیردرسی می روند تنها بچه هایی ثابت قدم هستند که درهمان کودکی عادت به مطالعه درآن ها نهادینه شده واز آن لذت می برند.
این که چه عواملی موجب می شود تا خانواده ها برای فرزندان خود برنامه ریزی اصولی وآگاهانه ای نداشته باشند به دانش، بینش و نگرش خود والدین به مطالعه و کتاب خوانی برمی گردد. وقتی والدین در طول شبانه روز زمانی را به خواندن روزنامه، نشریات یا کتاب اختصاص نمی دهند چظور انتظار می رود که این فرهنگ در درون خانواده نهادینه شود؟
بدنیست به یک بازتعریف در مورد روانشناختی این امر داشته باشیم. از یک روانشناس می پرسند تربیت فرزند را در چه مرحله ای از رشد او باید آغاز کرد او در جواب پاسخ می دهد بیست سال قبل از تولد وی! حال این که والدین خود چه قدر تربیت یافته ی فرهنگی هستند می تواند کلیدرمزگشای این مهم باشد که چه قدر نقش اساسی وسازنده ای را درتربیت فرهنگی واجتماعی فرزندان خوددارند.
اگرچه این مثال می تواند در همه موارد تربیتی فرزندان مصداق عینی ونقش کلیدی ومهمی را دربرداشته باشد اما ازآن جا که بحث مورد منظور ما، تربیت فرهنگی و ترغیب کودکان ونوجوانان به فرهنگ مطالعه وکتابخوانی ست آن را اختصاصی تر به موضوع ربط می دهیم.
یکی از موارد قابل اشاره در امر آگاهی بخشی و آگاه بودن والدین جایگاه کتاب در خانواده هاست.
رسول خدا حضرت محمد مصطفی صلی لله علیه و آله:
هشت تن هستند که در روز قیامت، دشمنترین کسان نزد خداوند خواهند بود: دروغگویان؛ مستکبران؛ کسانی که کینه برادرشان را در سینه نگه میدارند و چون آنان را ببینند برایشان سوگند میخورند [که دوستشان دارند].
کسانی که چون به سوی خدا و پیامبرش خوانده شوند، درنگ کنند و کُندی نمایند و چون به سوی شیطان و کارهایش خوانده شوند، بشتابند؛
کسانی که هرگاه آزمندی دنیا برایشان جلوه گر شود، آن را با سوگندهایشان، برای خود حلال میشمرند؛ گرچه بدان حقی نداشته باشند.
سخنچینان؛ تفرقه اندازان میان برادران؛ و کسانی که برای بی گناهان، لغزش میجویند و میتراشند. خدای رحمان و عزّ وجلّ، اینان را پلید میشمارد.
متن حدیث:
ثَمانِیَةٌ أبغَضُ خَلیقَةِ اللّهِ إلَیهِ یَومَ القِیامَةِ: السَّقّارونَ ؛ وهُمُ الکَذّابونَ ، وَالخَیّالونَ ؛ وهُمُ المُستَکبِرونَ ، وَالَّذینَ یَکنِزونَ البَغضاءَ لاِءِخوانِهِم فی صُدورِهِم فَإِذا لَقوهُم حَلَفوا لَهُم ، وَالَّذینَ إذا دُعوا إلَی اللّهِ ورَسولِهِ کانوا بِطاءً وإذا دُعوا إلَی الشَّیطانِ وأمرِهِ کانوا سِراعا ، وَالَّذینَ لا شَرِفَ لَهُم طَمَعٌ مِنَ الدُّنیا إلاَّ استَحَلّوهُ بِأَیمانِهِم وإن لَم یَکُن لَهُم بِذلِکَ حَقٌّ ، وَالمَشّاؤونَ بِالنَّمیمَةِ ، وَالمُفَرِّقونَ بَینَ الأَحِبَّةِ ، وَالباغونَ البُرَآءَ الرُّخصَةَ . اُولئِکَ یَقذَرُهُمُ الرَّحْمنُ عَزَّ وجَلَّ.
«تاریخ دمشق، ج ۷، ص ۸۶»
مطالعه، فرآیند پیچیده است که خواننده پیامی را که به وسیله نویسنده رمزگذاری شده را با زبان تصویری نوشتاری بازسازی می کند.
در فرهنگ فارسی معین برای تعریف مطالعه این عبارت ها می باشد:
– به دقت نگریستن به چیزی برا وقوف به آن
– خواندن کتاب یا نوشته ای و فهمیدن آن
– نگرش در چیزی برای وقوف به آن
– قرائت نوشته ای برای درک آن
بنابراین مطالعه یعنی نگریستن و دقت نظر در چیزی برای فهمیدن و آگاهی یافتن از آن است.
به همین دلیل مطالعه با نگرش، دقت، فهم و آگاهی همراه است.
در تعریف دیگری گفته شده است:
مطالعه روندی برای به کارگیری ذهن و دریافت اطلاعات است.
که این فرآیند شامل خوب دیدن، خوب شنیدن و لمس کردن و چشیدن، تجربه کردن و جست و جوی پاسخ ها می باشد.
«... وَلَا تَکونُوا مِنَ الْمُشْرِکینَ؛ مِنَ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَکانُوا شِیعًا کلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَیهِمْ فَرِحُونَ؛. .. و از مشرکان نباشید؛ کسانی که در دین خود تفرقه ایجاد کردند و به دسته ها و گروه ها تقسیم شدند و هر گروهی به آنچه نزد آنهاست، دل خوشند». (روم: 31 و 32)
«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَینَ أَخَوَیکمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکمْ تُرْحَمُونَ؛ مؤمنان، برادر یکدیگرند. پس میان دو برادر خود صلح و آشتی برقرار سازید و تقوای الهی پیشه کنید تا مشمول رحمت او شوید!» (حجرات: 10)
«وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیکمْ إِذْ کنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَینَ قُلُوبِکمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا...؛ و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او میان دل های شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید...». (آل عمران: 103)
پیامبر اکرم(ص): «انسان مسلمان، پس از به دست آوردن اسلام، سودی بهتر از برادری که برای خدا به دست می آورد، کسب نکرده است».1
«اختلاف نکنید! پس همانا کسانی که پیش از شما اختلاف کردند، هلاک شدند».2
«جماعت (وحدت)، مایه رحمت و تفرقه، موجب عذاب است».3
«دست خدا بر سر جماعت است».4
«مسلمانان با هم برادرند. هیچ کس بر دیگری برتری ندارد؛ جز با پرهیزکاری».5
«مسلمان، برادر مسلمان است. در کنار هم از آب و درخت استفاده می کنند و در برابر فتنه یاور هم هستند».6
«سه چیز است که از آنها بر امت خود می ترسم: گمراهی پس از شناخت، سردرگمی های ناشی از فتنه ها و شکم بارگی و شهوت رانی».7
امام علی(ع): «بپرهیز از جدایی؛ که افراد تنها و جدا سهم شیطان هستند».8
«برآنچه طناب جماعت بر آن گره خورده و رکن های اطاعت بر آن بنا شده است، ملازمت کنید».9
«از تفرقه و جدایی بپرهیزید! پس هرگاه در جایی فرود آمدید، همگی فرود آیید و هرگاه کوچ کردید، با هم کوچ کنید!»10
«ملازم جماعت باشید و از جدایی و اختلاف بپرهیزید!»11
امام حسین(ع): «ای بندگان خدا! از خدا بترسید و تقوا پیشه کنید و به سوی فتنه و جدایی و جنگ شتاب نکنید! پس همانا در فتنه، مردان هلاک می شوند و خون ها ریخته می شود و مال ها غصب می گردد».12
امام باقر(ع): «همانا خداوند بزرگ می دانست ایشان جدا خواهند شد پس از پیامبرشان، و اختلاف می کنند. پس ایشان را از تفرقه و جدایی نهی کرد، همان گونه که پیشینیان ایشان را نهی کرده بود. پس ایشان را به اجتماع امر کرد».13