ماه مبارک رمضان فرصتی برای رهایی انسان از وابستگی ها و توجه او به افق های تعالی بخش الهی است. بشر در مکتب انسان ساز رمضان می آموزد که با غلبه بر خواهش های نفسانی، می تواند به رضایت معبود بی همتا دست یابد. 

پروردگار عالمیان در آیه 183 سوره بقره، امید به نجات انسان از قفس تن را رمز واجب شدن روزه در ماه مبارک رمضان می داند و در این ارتباط می فرماید: «ای ایمان آورندگان! روزه بر شما واجب گردید، آنسان که بر پیش از شما هم واجب شده بود. باشد که پرهیزکاری کنید.» 

قرآن و دیگر آموزه های دینی برای رسیدن انسان به معنویت و تعالی روحی برنامه ها و دستورهای ویژه ای را مطرح می کند که مسلمانان با عمل به این فرمان ها می توانند علاوه بر دستیابی به تعالی معنوی در دنیا به سعادت جاویدان و ابدی نیز دست یابند و بدین ترتیب در پرتو انوار الهی به رستگاری حقیقی نایل شوند. 

یکی از این فرصت هایی که خداوند بلندمرتبه برای خودسازی بشر قرار داده است ماه مبارک رمضان محسوب می شود و روزه به عنوان عبادتی پرفضیلت در این ماه در رهنمون ساختن بشر به طرف کمال و تعالی نقش بسزایی دارد.